Obrazovni profil KLESARObrazovni profil je zastupljen od osnivanja škole i obuhvata četvorogodisnje
školovanje. Pored opštih predmeta koji su zastupljeni u svim srednjim školama, tu su prisutni i stručni predmeti: crtanje
i slikanje, vajanje, anatomija (na prvoj godini), kaligrafija, teorija forme, materijali i tehnike, estetika, istorija umetnosti
...
Prva
godina školovanja obuhvata sledeće praktične predmete: crtanje i slikanje, vajanje, anatomija, kaligrafija, teorija forme.
U prvoj godini učenici kroz ove predmete savladjuju osnove crtačke i vajarske veštine koje su osnovni preduslov za rad
u materijalu. U sledeće tri godine pored ovih stručnih predmeta učenici prolaze kroz veoma detaljan i pažljivo isplaniran
program ovladavanja klesarske veštine kroz praktičan rad.
Kako je škola utemeljena na principima i zahtevima univerzalne prohodnosti u obrazovnom sistemu, sticanjem diplome učenici
pored zvanja stiču i pravo upisa na većinu viših škola i fakulteta.
Osnovni zadatak, pored usavršavanja i negovanja klesarske veštine, sastoji se u istinskom rešavanju likovnih problema
koji se nameću.
Istorijat zanata
Čin oblikovanja kamena je fenomen kojim su obuhvaćena čovekova trajanja u svim vidovima, nivoima i vremenima. U inicijalnoj
vezi čoveka sa kamenom formirani su mnogi prostorni ambijenti, negovala se graditeljska kultura i inspirisala se vajarska
misao. U praistoriji, antici, srednjem veku, renesansi ... pa sve do modernog doba kamen je bio jedan od medija i pokretača
duhovnog i misaonog razvitka čoveka.
Život sa kamenom ohrabrio je mnoge klesare da obogate svakodnevnicu i vajarskom vokacijom daju pečat i izraz vremenu u kome su
živeli.
Ne računajuci iskustva drugih epoha i naroda koji su živeli na ovim prostorima od praistorije preko antike do srednjeg
veka, tradicija klesarskog zanata u Srbiji se razvijala veoma sporo i tek je u skorije vreme poprimila značajnije obime.
U
srednjem veku u našim krajevima je dominirala vizantijska kultura koja je arhitekturi obilno koristila kamen. Za vreme
dinastije Nemanjića dominira crkveno graditeljstvo tzv. "Raška škola". U tom periodu su sagradjene: Studenica, Dečani,
Pećka Banja a omiljeni materijal graditelja toga vremena bio je bigar od koga su zidani: Sopoćani, Crkva u Arilju, Gračanica
... U tom periodu skoro da nije bilo reljefnih ukrasa.
Kasnije za vreme Lazarevića i Brankovića razvila se nova arhitektura poznata kao "Moravska škola ". Ta arhitektura se
odlikuje kamenim fasadama sa reljefnim ukrasima na portalima, prozorima i lukovima (Lazarica, Kalenic, Ljubostinja) ali
izrada tih reljefa je i u tom periodu poverena stranim majstorima koji su dolazili iz Grčke i Dalmacije.
Pošto smo zbog poznatih razloga "preskočili" renesansu (vladavina Osmanlijskog carstva) razvoj klesarskog zanata
je sve do XIX veka samo mestimično održan i negovan.
I pored toga, sa uspostavljanjem srpske države u XIX veku i obnove srpske duhovnosti dolazi i do obnove ove zanatske
discipline. Vremenom, oko svih značajnijih kamenoloma iz kojih se vadio kamen dolazi i do stvaranja malih klesarskih radionica.
Sve do polovine XX veka ova disciplina je bila u razvoju ali sa pojavom mašina i mogućnosti koje su one pružale, dolazi
i do gašenja ovakvih radionica, tako da danas imamo samo mali broj sačuvanih mesta ovakve namene.
Uspostavljanje ovog obrazovnog profila u Školi za umetničke zanate 1993.
godine predstavlja značajan korak za istoriju srpskog umetničko-zanatskog iskustva kao i za srpsku umetnost uopšte. Ovde se sakupljaju
postojeće, obnavljaju "zaboravljene" i razvijaju savremene tehnike i veštine klesarskog zanata.
O radu učenika
Nastava
se odvija u klesarskom kabinetu, čije je prostorno i radno okruženje u potpunosti prilagođeno zahtevima kako obrazovno-vaspitnog
procesa tako i praktično-zanatskog procesa. Škola je opremljena kako starim tradicionalnim ručnim alatima tako i savremenim
alatima i mašinama.
Posebna pažnja se posvećuje učenju tehnike kojom se razvija sposobnost pravilnog opažanja a takođe i razvijanja mašte,
kako bi se sa lakoćom moglo prikazati viđeno ili zamišljeno. Savlađivanjem zanatskih veština kao što su cepanje kamena,
špicovanje, rad sa canajzlama, ravnim dletima, električnim i pneumatskim alatima i dr. učenici stiču sigurnost, tako da
se u kasnijem radu mogu posvetiti rešavanju likovnih problema bez straha od veštine.